Jezioro Tałty
4.2.13. Jezioro Tałty
4.2.13.1. Plan głębokościowy, IRŚ, Olsztyn 2004
4.2.13.2. Mapa turystyczna „Ziemia Giżycka” skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
4.2.13. Jezioro Tałty
Jezioro Tałty wypełnia część 35 kilometrowej rynny jeziornej rozciągającej się od Rynu do Rucianego. Jest to jedno z najgłębszych jezioro na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Jego długość wynosi 12,5 km a szerokość od 0,3 do ok. 2 km. Tałty od północy, przewężeniem między półwyspami Pazdór i Mrówki, łączą się z jeziorem Ryńskim. Od południa natomiast akwen sąsiaduje z jeziorem Mikołajskim. Granicą oddzielającą Tałty od jeziora Mikołajskiego są mosty drogowy i kolejowy w Mikołajkach.Średnia głębokość jeziora wynosi około 14 m.
Zbiornik w znacznym stopniu zasilany jest wodami dopływającymi bezpośrednio z jeziora Ryńskiego, a także Kanałem Tałckim od strony jezior Niegocin – Łagodne – Szymon - Tałtowisko. Posiada również siedem mniejszych dopływów. Są to rowy melioracyjne oraz połączenie z jeziorami: Jorzec i Miałkie.
Zbiornik charakteryzuje się rozwiniętą linią brzegową. Znajduje się tutaj wiele cyplów i zatok. Brzegi zbiornika są przeważnie wysokie, pagórkowate i strome. Tylko południowa część wschodniego brzegu jest płaska i częściowo podmokła. Otoczenie jeziora stanowią głównie łąki, nieużytki i pola. Lasy występują na niewielkich północnych odcinkach wschodnich brzegów oraz u północno – zachodnich krańców. Linia brzegowa jeziora jest skąpo porośnięta.
Do brzegów zbiornika przylegają cztery wsie. Południowy kraniec jeziora znajduje się w obrębie miasta Mikołajki. Na wschodnim brzegu jeziora między Skorupkami, a Mikołajkami położona jest wieś Tałty. Na zachodnim brzegu jeziora od strony Mikołajek znajduje się wieś Stare Sady, a dalej Jora Wielka.
Dla jeziora Tałty przeanalizowano dwie mapy (plan głębokościowy oraz mapę turystyczną).
4.2.13.1. Plan głębokościowy, IRŚ, Olsztyn 2004
Rysunek 76. Plan głębokościowy jeziora Tałty
Źródło:Wielkie Jeziora Mazurskie. Południe, IRŚ, Olsztyn 2004
Charakterystyka batymetryczna jeziora przedstawiona została między innymi za pomocą izobat. Największe ich skupiska występują wzdłuż brzegów akwenu, co oznacza, że obszary te szybko przybierają na głębokości. Najgłębsze części jeziora stanowi jego środkowa oś. Poziomy głębokości osiągają tu ponad 30 m. Jedynie krańce północne i południowe odznaczają się głębokością, która nie przekracza 20 m. Najgłębsze miejsce akwenu, o wartości 44,7 m, znajduje się nieznacznie na południe od miejscowości Skorupki.
Izobaty rozłożone są początkowo co 2,5 m, a potem co 5 m. W sposób dokładny opisują charakterystykę głębokościową jeziora. Jednak pomimo tego na mapie zastosowano stopniowanie kolorystyki poszczególnych poziomów wody oraz wskazane zostały obszary o charakterystycznej wartości głębokości. Na jeziorze odnaleźć można trzy miejsca, gdzie głębokość spada poniżej 2 m. Jedno z nich znajduje się na południowym krańcu zbiornika, dwa pozostałe natomiast na fragmencie akwenu między miejscowościami Jora Wielka i Skorupki.
Na wysokości miejscowości Stare Tałty na jeziorze znajduje się jedna wyspa. Od brzegu oddalona jest o kilkaset metrów. Niepodane zostały informacje na temat jej nazwy własnej. Na mapie brakuje też nazw licznych zatok i półwyspów akwenu.
Znaleźć natomiast można informacje na temat ukształtowania brzegów jeziora, a także roślinności je porastającej. Południowe brzegi, zarówno strona wschodnia i zachodnia, w większości są wysokie i strome. W części północnej strome brzegi występują między innymi na południe od miejscowości Jora Wielka oraz od miejscowości Mrówki. Obrzeża akwenu pokryte są głównie łąkami oraz obszarami leśnymi. Te ostatnie spotkać można na zachodnim i wschodnim brzegu, w okolicy wsi Stare Tałty. Linia brzegowa akwenu gdzieniegdzie porośnięta jest sitowiem.
4.2.13.2. Mapa turystyczna „Ziemia Giżycka” skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
Rysunek 77.Mapa turystyczna jeziora Tałty
Źródło: Ziemia Giżycka skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
Mapa nie zawiera żadnych izobat ani stopniowania kolorystyki poszczególnych poziomów wody. Batymetria jeziora przedstawiona została jedynie poprzez wskazanie czterech punktów o charakterystycznej wartości głębokości. Najgłębszy z nich, o wartości 50,8m znajduje się nieznacznie na południe od miejscowości Skorupki.
Na mapie nie przedstawiono położenia wyspy, która oznaczona została na planie batymetrycznym. Nie podano też informacji na temat nazw zatok i półwyspów akwenu. Danymi, które można znaleźć na mapie jest między innymi ukształtowanie brzegów akwenu oraz informacje na temat roślinności porastającej brzegi. Południowe i zachodnia strona północnego brzegu pokryta jest skarpami. Tereny między miejscowością Mrówki i Skorupki w całości pokryte są lasem. Obszary leśne znaleźć można także po zachodniej stronie jeziora w okolicy miejscowości Jora Wielka oraz na północ od Nowych Sadów. Reszta terenów pokryta jest głównie polami i łąkami.
Mapa turystyczna dodatkowo przedstawia usytuowanie obiektów użyteczności publicznej. Na brzegach jeziora Tałty znaleźć można hotele, ośrodki wypoczynkowe, pensjonaty, domy letniskowe, kampingi, przystanie żeglarskie, przystanki autobusowe, sklepy czy też punkty widokowe. Największe ich zagęszczenie występuje w okolicy wsi Skorupki oraz Tałty na wschodnim brzegu oraz Stare Sady na zachodnim.
Przez jezioro przebiega szlak kajakowy i żeglarski.