Jezioro Kisajno
4.2.7. Jezioro Kisajno
4.2.7.1. Plan głębokościowy, IRŚ, Olsztyn 2004
4.2.7.2. Mapa turystyczna „Ziemia Giżycka” skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
4.2.7.3. Mapa turystyczna „Wielkie Jeziora. Część II” skala 1:60 000, ExpressMap, Warszawa 2003
4.2.7.5. Mapa topograficzna „Giżycko” skala 1:50 000, OPGK Rzeszów, Rzeszów 2000
4.2.7. Jezioro Kisajno
Jezioro Kisajno jest najbardziej na południe wysuniętym zbiornikiem z kompleksu Mamr, i jednocześnie ostatnim jeziorem należącym do niego. Sąsiaduje ono z zachodnimi brzegami Giżycka. Średnia głębokość akwenu wynosi 8,4 m. Od północy łączy się z jeziorem Dargin. Z południowego brzegu jeziora wychodzą dwa kanały, które prowadzą na jezioro Niegocin. Kanał wschodni to tzw. Kanał Giżycki (Łuczański) i prowadzi przez centrum Giżycka. Zachodni kanał nosi nazwę Kanał Piękna Góra i prowadzi do jeziora Tajty i dalej Kanałem Niegocińskim do jeziora Niegocin. W południowej części znajduje się połączenie z jeziorem Popówka Wielka.
Zbiornik jeziora wyraźnie podzielony jest na część południową płytszą, z wyspami i obficie zarośniętą oraz północną, głębszą o bardziej wyrównanym dnie i mniej rozwiniętej linii brzegowej.
Ogólnie Kisajno posiada dobrze rozwiniętą linię brzegową. Urozmaicona jest ona licznymi półwyspami, zatokami oraz kilkunastoma wyspami, położonymi w południowej części akwenu. Są one ścisłym rezerwatem ptactwa wodnego. Dobijanie i wstęp na nie jest zabroniony. Wyspy rozdzielają południowy rejon jeziora na dwie różne części. Część wschodnia to szeroki szlak żeglowny, a część zachodnia to wąskie przejścia, zarośnięte trzciną płycizny i kilka bindug. Powierzchnia jeziora wynosi 1896 ha, z czego powierzchnia wysp zajmuje 122,9 ha.
Brzegi jeziora są przeważnie niskie, miejscami łagodnie wznoszące się, otoczone lasami, łąkami, zabudowaniami i polami uprawnymi.Tylko od południa i w części środkowo – zachodniej miejscami spotkać można wysokie i strome skarpy. Południowe brzegi jeziora są zabudowane i wykorzystane gospodarczo. Poza pomostami ośrodków wypoczynkowych, do większej części brzegu w ogóle nie wolno przybijać. Inaczej wygląda sprawa z obszarem ukrytym za wyspami (na zachód od nich). Obszar ten nadaje się do żeglugi, lecz jest tu dużo mniejszy ruch. Obszar ten zwany czasem Łabędzim Szlakiem charakteryzuje się spokojnymi zatoczkami, kilkoma atrakcyjnymi miejscami do przybicia.
Linia brzegowa akwenu w większości porośnięta jest szuwarami. Miejscowościami okalającymi jezioro są Giżycko, Wojsak, Perkunowo oraz Piękna Góra.
Dla jeziora Kisajno przeanalizowano pięć map (jeden plan batymetryczny, dwie mapy turystyczne, jedna mapa topograficzno – turystyczna oraz mapa topograficzna).
4.2.7.1. Plan głębokościowy, IRŚ, Olsztyn 2004
Rysunek 55. Plan głębokościowy jeziora Kisajno
Źródło: Wielkie Jeziora Mazurskie. Północ, IRŚ, Olsztyn 2004
Charakterystyka głębokościowa jeziora przedstawiona została za pomocą izobat, oznaczenia punktów o charakterystycznej głębokości oraz stopniowania kolorystyki poszczególnym poziomów głębokości. Izobaty początkowo wzrastają co 2 m, a potem co 5 m. Najmniejsza wartość izobat to 1 m, natomiast największa 20 m. Najgłębszym miejscem jeziora jest 25 m. Miejsce to leży w środkowej części jeziora, w bliskim sąsiedztwie wschodniego brzegu. Na północ od tego miejsca rozciągają się obszary, których głębokość rośnie powyżej 15 m. Na południu natomiast jezioro cechuje się płytszym dnem, o wartości poniżej 15 m. Na obszarze jeziora brak miejsc, których głębokość spada poniżej 2 m stanowiąc zagrożenie dla żeglugi. Obszary takie spotkać można jedynie wzdłuż brzegów i wokół wysp jeziora.
Na planie zaznaczonych zostało szesnaście wysp. Wszystkie znajdują się w południowej części akwenu. Charakteryzują się one nieregularnym kształtem, wydłużonym bądź zaokrąglonym w różnych kierunkach. Według planu część z nich pokryta jest trawami i lasami iglastymi bądź liściastymi. Nie podano jednak nazwy żadnej z wysp.
Znaleźć można natomiast nazwy niektórych zatok oraz półwyspów okalających akwen. Po zachodniej stronie jeziora znajdują się półwyspy o nazwach Sarni Róg, Niski Róg oraz Gucki Róg. Po wschodniej stronie zbiornika wodnego wyróżniono Królewski Róg, Ptasi Róg, Olchowy Róg oraz Mały Ostrów. Wśród zatok opisano Zatokę Czarną leżącą między półwyspami Sarnim a Niskim Rogiem, zatokę Zimny Kąt, będącą najbardziej na zachód wysuniętą częścią jeziora oraz zatokę Tracz, w południowo – wschodniej części jeziora, tuż przy wejściu na Kanał Giżycki.
Na planie znaleźć można informacje na temat roślinności strefy przybrzeżnej oraz tej okalającej akwen. Strefa przybrzeżna w całości porośnięta jest roślinnością wodną. Strona zachodnia, w części południowej jeziora wykazuje znaczne zagęszczenie sitowia. Odnośnie terenów wokół akwenu, porośnięte są one głownie lasami. Brzegi wschodnie, oraz częściowo południowo – zachodnie stanowią tereny podmokłe.
Brak danych na temat występowania stromych zboczy na brzegach.
4.2.7.2. Mapa turystyczna „Ziemia Giżycka” skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
Rysunek 56. Mapa turystyczna jeziora Kisajno
Źródło: Ziemia Giżycka skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
Na mapie charakterystyka głębokościowa przedstawiona została jedynie przez wskazanie miejsc. Przedstawiono tylko cztery takie punkty. Wartość 25 m odpowiadająca głębokości największej jeziora znajduje się w części centralnej u wschodnich brzegów. Znaleźć można także miejsce, gdzie głębokość spada jedynie do 1,4 m. Znajduje się ono w północno – zachodniej części, na południe od oznaczenia głazów występujących przy przewężeniu łączącym jezioro Kisajno z jeziorem Dargin. Innymi miejscami stanowiącymi zagrożenie dla żeglugi na obszarze akwenu, są obszary przy brzegu na północ od miejscowości Pierkunowo, oraz teren przy zachodnim brzegu na wysokości miejscowości Pierkunowo.
Na jeziorze oznaczono dwanaście wysp – 5 większych oraz 7 mniejszych. Stanowią one rezerwaty przyrody. Wyspy największe opisane są nazwą. Wśród wyróżniamy Dębową Górkę, Wielką Kiermuze, Górny Ostrów, Sosnowy Ostrów oraz Duży Ostrów. W całości są one porośnięte lasem, oraz pokryte terenami podmokłymi. Mapa nie zawiera nazw półwyspów oraz zatok zbiornika wodnego.
Na mapie znaleźć można informacje na temat roślinności pokrywającej tereny wokół akwenu. Brak jednak danych na temat sytuacji w strefie przybrzeżnej jeziora. Brzeg zachodni oraz częściowo wschodni pokryty jest lasami. Łąki występują w części północnej akwenu, po wschodniej i zachodniej stronie. Część południowa zbiornika otoczona terenami podmokłymi. Nie można znaleźć informacji na temat stromych zboczy na brzegach jeziora.
Przez Kisajno przebiega szlak kajakowy i żeglugowy. Ciągną się one wzdłuż wschodniego brzegu, bądź wokół wysp. Na południowym – zachodnie znajduje się wejście do kanału łączącego Kisajno z jeziorem Niegocin. Ponadto znaleźć można tu informacje na temat okalających jezior wsi i miejscowości oraz obiektów użyteczności publicznej. Oznaczone zostały hotele, domy letniskowe, ośrodki wypoczynkowe, pola biwakowe, przystanki autobusowe, przystanie żeglarskie a także miejsca, w których znajdują się slipy i dźwigi.
4.2.7.3. Mapa turystyczna „Wielkie Jeziora. Część II” skala 1:60 000, ExpressMap, Warszawa 2003
Rysunek 57. Mapa turystyczna jeziora Kisajno
Źródło: Wielkie Jeziora. Część II skala 1:60 000, ExpressMap, Warszawa 2003
Charakterystyka batymetryczna jeziora przedstawiona została za pomocą dwóch izobat o wartości 1 m i 3 m. Pomimo tak niewielkiej ich ilości, dobrze przedstawiają rozkład głębokości na akwenie, ułatwiając tym samym żeglugę śródlądową. Miejscem o największej głębokości jest 25 m. Znajduje się ono, tak samo jak w poprzednich przypadkach, przy wschodnim brzegu jeziora, przy miejscowości Pierkunowo. Punktów o charakterystycznej głębokości jest niewiele. Podobnie jak na poprzedniej mapie, oznaczono miejsce gdzie głębokość spada do 1,4 m. Znajduje się ono na południe od kamieni przy półwyspie Wysoki Róg. Tak samo jak na wcześniej analizowanej mapie, oznaczono jeszcze dwa miejsca stanowiące zagrożenie dla żeglugi. Kamienie leżą przy wschodnim brzegu, na północ od miejscowości Piekunowo, oraz naprzeciw niej, przy półwyspie Sarni Róg.
Na mapie przedstawiono dwanaście wysp. Wszystkie opatrzone zostały nazwami. Idąc od północy wyróżniamy Dębową Górkę, Wielką Kiermuze, Wyspę Olszchową, Muszlę, Czaplę, Ptasią, Górny Ostrów, Sosnowy Ostrów, Światowy Ostrów, Duży Ostrów oraz Wronie Kępy. Ostatnią nazwą oznaczone zostały dwie najmniejsze wyspy. Wszystkie stanowią rezerwat przyrody i porośnięte są lasem. Największe z nich pokryte są także terenami podmokłymi. Na Sosnowym Ostrowie i Dużym Ostrowie oznaczone zostały strome zbocza.
Skarpy przedstawiono również wzdłuż zachodniego, częściowo wzdłuż wschodniego i południowego brzegu. Na mapie oznaczone nazwami zostały również zatoki i półwyspy akwenu. Linia brzegowa w całości porośnięta szuwarami. Podobnie okolice wysp w południowej części zbiornika. Obrzeża jeziora pokryte są terenami podmokłymi, leśnymi, łąkami i pastwiskami. Najwięcej terenów leśnych występuje na zachodnim brzegu w okolicy półwyspów Fuledzki Borek i Gucki Róg oraz na wschodnim brzegu, na północ od Kanału Giżyckiego. Łąki i pastwiska występują głownie w okolicy południowo – zachodniego brzegu, a także na północ i południe od miejscowości Pierkunowo, która leży po wschodniej stronie jeziora.
Dodatkowymi informacjami, które można znaleźć na mapie są oznaczenia miejsc użyteczności publicznej. Przedstawiono lokalizację punktów widokowych, miejsc biwakowych, hoteli i ośrodków wypoczynkowych, a także przystani żeglarskich i pomostów. Niektóre z nich opisane są nazwami własnymi, jak na przykład Almatur, Sailor itp.
4.2.7.4. Mapa topograficzno – turystyczna „Wielkie Jeziora mazurskie. Część Północna” skala 1:50 000, WZKart, Warszawa 2001
Rysunek 58.Mapa topograficzno – turystyczna jeziora Kisajno
Źródło: Wielkie Jeziora mazurskie. Część Północna skala 1:50 000, WZKart, Warszawa 2001
Mapa przedstawia sieć izobat. Pozwalają one na łatwą orientację w batymetrii jeziora. Najmniejsza wartość izobat wynosi 2 m, największa natomiast 20 m. Izobaty wzrastają najpierw co 3 m, potem co 5 m, a następnie co 10 m. Głębokością maksymalna zaznaczoną na mapie jest 25 m przy półwyspie Olchowy Róg. Wartością najmniejszą zaznaczoną na mapie jest 1,4 m, na północno – zachodnim krańcu akwenu. Inaczej niż na poprzednich mapach, w miejscu tym ukazano jednoczesne występowanie głazów, które w poprzednich przypadkach położone były na północ od tego miejsca. Jedno z pozostałych dwóch miejsc stwarzających zagrożenie dla żeglugi, leży w zupełnie innym miejscu. Znajduje się ono przy wschodnim brzegu, na północny – wschód od półwyspu Olchowy Róg.
Wyspy przedstawione na mapie, z wyjątkiem Dębowej Góry, Wronich Kęp i dwóch małych na północ od Górnego Ostrowa, oznaczone są jako rezerwat przyrody. W sumie na mapie widnieje dziesięć wysp. Wszystkie opatrzone zostały nazwami. Podobnie wszystkie w większej części porośnięte są lasami, i pokryte terenami podmokłymi. Gdzieniegdzie widać obszary łąk lub pastwisk.
Informacjami przedstawionymi na mapie są również nazwy zatok i półwyspów akwenu. Pokrywają się one z tymi, ukazanymi na poprzednio analizowanych mapach. Wzdłuż wschodniego brzegu biegnie szlak żeglugi pasażerskiej. W kierunku północnym przebiega on przez Kanał Niegociński oraz kanał Piękna Góra, w kierunku południowym natomiast przez Kanał Giżycki.
Na mapie dość szczegółowo przedstawione zostało ukształtowanie brzegów jeziora. Znaleźć można wiele miejsc, w których oznaczone zostały strome zbocza. Występują one głównie wzdłuż północno – zachodniego oraz południowo – wschodniego brzegu. Obszary te pokryte są głównie łąkami i pastwiskami. Na pozostałych przeważają lasy i tereny podmokłe. Strefa przybrzeżna akwenu w znacznym stopniu porośnięta jest szerokim pasem roślinności wodnej.
Informacjami, które dodatkowo można znaleźć na mapie jest lokalizacja obiektów użyteczności publicznej. Przedstawiono położenie punktów widokowych, pól namiotowych, ośrodków wczasowych, hoteli oraz przystani żeglarskich. Największe skupisko tego typu obiektów jest na południowym brzegu akwenu.
4.2.7.5. Mapa topograficzna „Giżycko” skala 1:50 000, OPGK Rzeszów, Rzeszów 2000
Rysunek 59. Mapa topograficzna jeziora Kisajno
Źródło: Giżycko skala 1:50 000, OPGK Rzeszów, Rzeszów 2000
Mapa nie opisuje batymetrii jeziora. Na jeziorze oznaczono czternaście wysp – 5 większych oraz 9 mniejszych. Wyspy największe opisane są nazwą. Wśród nich wyróżniamy Dębową Górkę, Wielką Kiermuze, Gownyce, Górny Ostrów, Sosnowy Ostrów oraz Duży Ostrów. W całości są one porośnięte lasem, oraz pokryte terenami podmokłymi. Mapa nie zawiera informacji, że teren wysp stanowi rezerwat przyrody.
Na mapie znaleźć można informacje na temat nazw niektórych zatok i półwyspów jeziora. W części zachodniej znaleźć można zatokę, która stanowi najbardziej na zachód wysunięty punkt jeziora. Nosi ona nazwę jeziora Zimny Kąt. Na południu i północnym zachodzie znajdują się dwa półwyspy. Pierwszy z nich nazywa się Mały Ostrów, drugi natomiast Królewski Róg.
Na mapie znaleźć można informacje na temat roślinności pokrywającej tereny wokół akwenu. Strefa przybrzeżna, a także większa część południa akwenu porośnięta jest roślinnością wodną. Brzeg północno – zachodni, a także miejscami wschodni stanowi strome zbocza. Tereny na zachodzie, południu i południowym – wschodzie pokryte są lasami. Spotkać można tam również mokradła.
Wzdłuż zachodnich, południowych i częściowo wschodnich wybrzeży jeziora Kisajno biegną drogi łączące Giżycko z okolicznymi mniejszymi miejscowościami.