Jezioro Jagodne
4.2.10. Jezioro Jagodne
4.2.10.1. Plan głębokościowy, IRŚ, Olsztyn 2004
4.2.10.2. Mapa turystyczna „Ziemia Giżycka” skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
4.2.10.4. Mapa topograficzna „Wydminy” skala 1:50 000, PPGK, Michalin 1992
4.2.10. Jezioro Jagodne
Jezioro Jagodne znajduje się na szlaku wodnym Wielkich Jezior Mazurskich pomiędzy Kanałem Szymońskim a Kanałem Kula. Jest to zbiornik mocno wydłużony z północnego wschodu na południowy zachód. Kanałem Kula, którego wylot znajduje się przy północnym krańcu, łączy się z jeziorem Boczne. Z kolei kanałem Szymońskim na południu z jeziorem Szymon. Jagodne jest zbiornikiem z licznymi dopływami. Są to głównie rowy melioracyjne, odwadniające przyległe pola, tereny bagienno - leśne oraz Kanał Kula, łączący jezioro Boczne z jeziorem Jagodne. Powierzchnia jeziora to 975,8 ha, wyspy stanowią 2,6 ha, maksymalna głębokość wynosi 37,2 m zaś średnia głębokość akwenu wynosi 8,7 m.
Jagodne jest bardzo malowniczym zbiornikiem o dobrze rozwiniętej linii brzegowej oraz urozmaiconej rzeźbie konfiguracji dna, z wieloma głęboczkami i górkami podwodnymi
Na jeziorze znajdują się cztery bezimienne wyspy. Trzy z nich, płaskie i podmokłe, leżą w środkowej części jeziora, czwarta najmniejsza, przy brzegu zachodnim, na wysokości wsi Prażmowa. Zatoki jeziora bywają często wyodrębniane jako oddzielne jeziora. Przy północnym krańcu akwenu znajdują się cztery zatoki. Zatoka leżąca po stronie zachodniej nosi nazwę jeziora Mulik. Przeciwległy kraniec jeziora łączy się plosem z zatokami wyodrębnionymi jako jeziora Szymoneckie i Górkło. Powierzchnia jeziora, razem z wymienionymi zatokami oraz zatoką Kula (od północy)
Brzegi jeziora w przewadze są płaskie lub łagodnie wyniesione. Jedynie północne, w okolicy kanału Kula, charakteryzują się wysokimi i stromymi skarpami. Bezpośrednią zlewnię od strony zachodniej stanowią pola uprawne i łąki, od północy i wschodu zaś lasy i łąki. Linia brzegowa jeziora jest średnio zarośnięta. Roślinność wodna wąskim poprzerywanym pasem porasta obszary w pobliżu brzegów.
Na obrzeżach jeziora znajduje się kilka wsi. Na północy od zachodu położony jest Kozin, od wschodu Jagodne Wielkie, w części środkowej od zachodu Prażmowo, od wschodu Jagodne Małe, na krańcach południowo – zachodnich wieś Szymona, a na południowo – wschodnich ostatnie miejscowość, Górko.
W przypadku jeziora Jagodne przeanalizowano cztery mapy (jeden plan głębokościowy, jedna mapa turystyczna, jedna mapa topograficzno – turystyczna oraz jedna mapa topograficzna).
4.2.10.1. Plan głębokościowy, IRŚ, Olsztyn 2004
Rysunek 67.Plan głębokościowy jeziora Jagodne
Źródło:Wielkie Jeziora Mazurskie. Południe, IRŚ, Olsztyn 2004
Jezioro charakteryzuje się występowaniem znacznych głębokości na obszarze w części centralnej akwenu. Najgłębszym miejscem jeziora jest rejon położony na północ od miejscowości Prażnowo. Głębokość sięga tam 37,4 m. Na krańcach północnych i południowych głębokość zbiornika nie przekracza 20 m. Na obszarze akwenu brak większej ilości płycizn. Poza okolicami wysp i brzegów, na planie zaznaczono tylko jeden obszar gdzie głębokość spada poniżej 2 m. Znajduje się on u północno – zachodnich brzegów jeziora, naprzeciwko miejscowości Kozin.
Na mapie batymetrycznej jeziora Jagodne w jasny i widoczny sposób oznaczone są różnice głębokości w poszczególnych miejscach zbiornika wodnego. Mapa posiada sieć izobat, co 2,5 m, a potem co 5 m. Największa wartość izobaty wynosi 35 m. Dodatkowe zastosowanie zróżnicowania kolorystycznego pozwala na prostą lokalizację poszczególnych miejsc na mapie akwenu.
Jagodne jest jeziorem o zróżnicowanym ukształtowaniu linii brzegowej, jednak na mapie batymetrycznej brakuje nazw zatok oraz półwyspów tego akwenu.
Na analizowanym planie batymetrycznym znaleźć można pięć wysp leżących na jeziorze. Wszystkie znajdują się w północnej i centralnej części akwenu. Brak jednak informacji odnośnie ich nazewnictwa.
Innymi danymi, których na próżno szukać na mapie jest ukształtowanie brzegów akwenu. Znajdziemy natomiast informacje o szuwarach znajdujących się na obszarze zbiornika. Okolice niektórych wysp, a także brzeg północny, północno – wschodni, południowo – wschodni oraz południowy pokryty jest pasem trzcin.
Dodatkowo, mapa przedstawia informacje na temat pobliskiego zalesienia, zakrzaczenia, a także znajdujących się w pobliżu łąk. Obszary leśne występują głownie wzdłuż północno – wschodnich brzegów. Na reszcie terenu przeważają łąki i krzaki.
Widoczne są także pobliskie budynki, lecz bez nazw znajdujących się tam ośrodków i informacji do pełnionych przez nie funkcji.
4.2.10.2. Mapa turystyczna „Ziemia Giżycka” skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
Rysunek 68.Mapa turystyczna jeziora Jagodne
Źródło: Ziemia Giżycka skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
Charakterystyka batymetryczna jeziora przedstawiona została jedynie poprzez wskazanie pojedynczych miejsc o konkretnej głębokości zbiornika. Nie zastosowano tu żadnych izobat czy też stopniowania kolorystki poszczególnych poziomów wody. Miejsce o największej głębokości wynoszącej 37,4 m znajduje się w części centralnej akwenu, obok miejscowości Prażmowo. Nie zaznaczono żadnych miejsc, w których głębokość spada poniżej 2 m.
Na powierzchni jeziora przedstawione zostały trzy wyspy. Znajdują się one w centralnej i północnej części zbiornika. Według mapy pod względem rozmiarów są one bardzo zbliżone do siebie. Nie ma jednak informacji na temat ich nazw oraz czy na ich powierzchni istnieje jakiejkolwiek roślinność czy zabudowania.
Na mapie nie zawarto też informacji na temat nazewnictwa półwyspów i zatok akwenu. Jedynym wyjątkiem jest zatoka znajdująca na południowo – zachodnim krańcu jeziora. Wyodrębniona jest jako oddzielne jezioro i nosi nazwę Jezioro Szymoneckie.
Mapa przedstawia dane na temat pokrycia roślinnością okolicznych brzegów akwenu. Północno – wschodnie krańce zbiornika są terenami typowo leśnymi. Południe natomiast charakteryzuje się występowaniem terenów podmokłych. Reszta obszaru pokryta głównie łąkami i pastwiskami.
Przez akwen przebiega szlak żeglarski i kajakowy. Oba biegną z północy, od kanału Kula, na południe, przez kanał Szymoński, na jezioro Szymon. Gdzieniegdzie mapa przedstawia występowanie szuwarów wzdłuż linii brzegowej jeziora.
Mapa przedstawia także lokalizację obiektów użyteczności publicznej. Określa położenie między innymi ośrodków wypoczynkowych, kampingów, kąpielisk, przystani żeglarskich, przystanków autobusowych czy też punktów widokowych. Największe skupisko tego typu obiektów znajduje się na północnym brzegu, w okolicy miejscowości Kozin i Jagodne Małe.
4.2.10.3. Mapa topograficzno – turystyczna „Wielkie Jeziora Mazurskie. Część północna” skala 1:50 000, WZKart, Warszawa 2001
Rysunek 69.Mapa topograficzno – turystyczna jeziora Jagodne
Źródło: Wielkie Jeziora Mazurskie. Część północna skala 1:50 000, WZKart, Warszawa 2001
Charakterystyka batymetryczna jeziora Jagodne została przedstawiona z zastosowaniem izobat oraz oznaczenia miejsc o charakterystycznych głębokościach. Na jeziorze można zlokalizować dwa miejsca, które przez swoją głębokość wyróżniają się na tle innych wartości. Obszary te znajdują się w części centralnej jeziora, w okolicy miejscowości Prażmowo. Charakteryzują się one głębokością odpowiednio 37 m i 26 m. Głębokości na pozostałym obszarze nie przekraczają 20 m. Nie wyróżniono żadnych obszarów, które mogłyby stanowić zagrożenie dla żeglugi. Na mapie odnajdziemy izobaty, które łączą głębokości o wartościach kolejno 2 m, 5 m, 10 m, 15 m, 20 m, 25 m, 30 m oraz 35 m.
Na zbiorniku analizowanego jeziora wyróżniono trzy wyspy. Żadna nie została opatrzone nazwami. Jedna z nich, leżąca najbardziej na północ, prawie w całości pokryta jest lasem. Wyspa wysunięta najbardziej na południe, pokryta jest częściowo krzakami i terenami podmokłymi. Mapa zawiera informacje na temat nazewnictwa zatok akwenu. Dwie, znajdujące się na północno – zachodnim krańcu akwenu noszą nazwy jezior Mulik półwyspów Zimny Kąt. Dwie pozostałe, na południu to jezioro Szymoneckie i jezioro Górko. Brak nazewnictwa półwyspów akwenu.
Brzegi jeziora Jagodne tylko częściowo porośnięte są roślinnością przybrzeżną. Znaleźć można także informacje na temat zalesienia okolicznych terenów sąsiadujących z akwenem. Tereny leśne znajdziemy w znacznej ilości na wschodnim brzegu na południe od miejscowości Jagodne Wielkie. Gdzieniegdzie spotkać je można także na północnych północnych zachodnich krańcach akwenu. Strona południowa pokryta jest głównie terenami podmokłymi.
W okolicy jeziora Jagodne znajdują się hotele, ośrodki wypoczynkowe, pola biwakowe, kampingi, przystanie żeglarskie, restauracje itp. Zlokalizowane są one głównie na północnym i południowym brzegu, w okolicy miejscowości Jagodne Wielkie, Kozin i Szymonka. Przez jezioro przebiega również szlak żeglugi pasażerskiej. Biegnie on w kierunku południowym, na jezioro Szymon.
4.2.10.4. Mapa topograficzna „Wydminy” skala 1:50 000, PPGK, Michalin 1992
Rysunek 70. Mapa topograficzna jeziora Jagodne
Źródło: Wydminy skala 1:50 000, PPGK, Michalin 1992
Mapa nie przedstawia charakterystyki batymetrycznej jeziora. Opisane nazwami są tu zatoki akwenu, które wyodrębnione są jako oddzielne jeziora. Na północy znajduje się jezioro Mulik i jezioro Zimny Kąt. Na południu natomiast położona jest duża zatoka zwana jeziorem Szymoneckim.
Na akwenie znajdują się wyspy. Wszystkie położone są na północ od jego centralnej części. Żadna z nich nie jest opisana nazwą własną. Jedynymi informacjami na ich temat jest przedstawienie sytuacji terenowej na ich powierzchni. Wyspy najbardziej położone na północ i południe, częściowo porośnięte są lasem. Wyspa środkowa, jednocześnie największa z nich wszystkich, pokryta jest głównie bagnami. Gdzieniegdzie spotkać można niewielkie obszary leśne.
Dość dokładnie opisane zostały także brzegi akwenu. Linia brzegowa jeziora Jagodne w większości porośnięta jest roślinnością wodną. Jedynie na wschodzie na odcinku od miejscowości Jagodne Małe do Jagodne Wielkie strefa przybrzeżna pozbawiona jest roślinności. Od północy i północnego – wschodu brzegi porośnięte są lasem. Obszary leśne spotkać można też na niewielkich fragmentach na zachodzie, w okolicy miejscowości Prażmowo i na południe od Kozina. Na południowym – wschodzie oraz fragmencie na północ od miejscowości Jagodne Małe spotkać można tereny podmokłe.
Zachodnimi, północnymi i północno – wschodnimi obrzeżami jeziora biegnie droga drugorzędna.