Jezioro Dobskie
4.2.6. Jezioro Dobskie
4.2.6.1. Plan głębokościowy, IRŚ, Olsztyn 2004
4.2.6.2. Mapa turystyczna „Ziemia Giżycka” skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
4.2.6.3. Mapa turystyczna „Jeziora Mazurskie. Część II” skala 1 : 60 000, ExpressMap, Warszawa 2003
4.2.6.5. Mapa topograficzna „Giżycko” skala 1:50 000, OPGK Rzeszów, Rzeszów 2000
4.2.6. Jezioro Dobskie
Jezioro Dobskie zajmuje południowo - zachodnią część kompleksu jeziora Mamry.
Zbiornik ten stanowi rezerwat faunistyczno – krajobrazowy. Średnia głębokość akwenu wynosi 7,9 m. Od północnego - wschodu przewężeniem łączy się z jeziorem Łabap (Dargin). Akwenposiada siedem, dopływających z różnych stron rowów (z rejonu ,,Głazowiska", Fuledy, Doby, z jeziora Dziewiszewskiego, oraz dopływy do zatoki Pilwa). Wszystkie cieki posiadały niewielkie, chwilowe przepływy wody.
Jezioro ma owalny kształt z dwiema wyraźnymi zatokami Pilwa i Rajcocha. Pierwsza z nich znajduje się w zachodniej części zbiornika. Druga natomiast w rejonie południowo – wschodnim. Dno akwenu jest w niewielkim stopniu zróżnicowane. Występują dwa głęboczki, a we wschodniej części znajdują się duże skupiska głazów, żwiru i kamieni. Dargin jest jeziorem o linii brzegowej od zachodu i południa rozwiniętej, a od pozostałych stron wyrównanej. Na obszarze zbiornika znajduje się kilka wysp. W południowo – zachodniej zatoce leży Gilma, u zachodnich brzegów, w pobliżu zatoki Pilwa - wyspa Lipka. Wysoki Ostrów, zwany też Wyspą Kormoranów, położony jest w centralnej części jeziora. Na północny – wschód od niego, w przewężeniu łączącym akwen z jeziorem Łabap leży wyspa Ilmy Wielkie, na południowy – wschód natomiast, niewielkie wyspy zwane wyspą Heleny i Fuledzką. Wyspy te stanowią rezerwaty przyrody. Porośnięte są bujnym lasem łęgowym i grądowym, po części także starodrzewem. Powierzchnia jeziora wynosi 1776,0 ha, z czego wyspy zajmują 22,7 ha.
Brzegi jeziora są urozmaicone. Teren po części pagórkowaty, a niekiedy nawet stromy. Brzegi od południa są wysokie i strome, porośnięte kępami leśnymi, od wschodu, zachodu i północy natomiast płaskie, podmokłe i częściowo zalesione. Najbliższe otoczenie jeziora stanowią lasy, grunty orne, łąki, nieużytki i tereny podmokłe. Linia brzegowa w znacznym stopniu porośnięta jest roślinnością wodną. Rejony południowo – zachodnie, okolice wysp oraz gdzieniegdzie wzdłuż pozostałych brzegów rozciąga się szeroki pas sitowia i innych roślin. Bezpośrednio nad jeziorem znajdują się trzy pola biwakowe. Brak ośrodków wypoczynkowych i wypożyczalni sprzętu wodnego. Na całym jeziorze obowiązuje strefa ciszy. Przybijanie do wysp jest zabronione.
Na obrzeżach jeziora znajduje się kilka miejscowości. Wśród nich wyróżniamy miejscowość Fuleda, Dziewiszewo, Jerzykowo, Pilwa oraz Doba.
Dla jeziora Dobskie przeanalizowanych zostało pięć map (jeden plan batymetryczny, dwie mapy turystyczne, jedna mapa topograficzno – turystyczna oraz mapa topograficzna).
4.2.6.1. Plan głębokościowy, IRŚ, Olsztyn 2004
Rysunek 50. Plan głębokościowy jeziora Dobskie
Źródło:Wielkie Jeziora Mazurskie. Północ, IRŚ, Olsztyn 2004
Charakterystyka głębokościowa jeziora Dobskie została przedstawiona z wykorzystaniem izobat, stopniowania kolorystyki mapy, a także poprzez oznaczenie na akwenie miejsc o charakterystycznych wartościach głębokości. Najgłębsze miejsca jeziora Dobskie znajdują się w jego północnej części. Maksymalna głębokość tego zbiornika wynosi 22,5 m. Na analizowanej mapie możemy dostrzec kilkanaście obszarów, w których głębokość zbiornika przekracza 15 m. Większość z tych obszarów jest znacznie rozdrobniona i charakteryzuje się niewielką powierzchnią. Jedynie dwa spośród nich wyróżniają się pod względem swojej wielkości. Znaczna cześć akwenu jest głębokości ponad 10 m. Na akwenie brak miejsc, których głębokość spada poniżej 2 m. Zmierzając ku brzegom zbiornika, odnajdziemy na mapie izobaty o wartościach 5 m, 3 m a także 1 m.
Analizując charakterystykę batymetryczną jeziora można zauważyć, że poza kilkoma wyjątkami, głębokości jeziora Dobskie zmieniają się w miarę jednostajnie. Szybszy przyrost głębokości można zauważyć jedynie zmierzając ku centralnej części zbiornika od brzegów północnych i południowych. Natomiast od brzegów zachodnich i wschodnich zmiany głębokości w kierunku wartości 10 m i większych następują łagodnie.
Na analizowanej mapie jeziora oznaczono pięć wysp. Pod względem wielkości możemy podzielić je na dwie wyspy duże, dwie o średniej wielkości oraz 1 małą. Wyspa o najmniejszych rozmiarach znajduje się przy granicy jeziora Dobskie z jeziorem Łabap. W centralnej części jeziora znajduje się jedna z wysp o średniej wielkości, druga umiejscowiona jest w południowo - wschodnich rejonach zbiornika. Dwie największe wyspy leżą nieopodal zachodnich brzegów akwenu, odpowiednio w jego centralnej i południowej części. Wyspa znajdująca się w południowej części ma kształt regularny, zbliżony do okręgu. Jest to wyspa zalesiona oraz zabudowana, położona w bliskim sąsiedztwie z miejscowością Doba. Analizowany plan głębokościowy nie zawiera natomiast informacji na temat nazw żadnej z przedstawionych wysp.
Jezioro Dobskie posiada trzy, wyraźnie odznaczające się zatoki. Dwie z nich leżą w południowej i jedna we wschodniej części, jednak na danym planie batymetrycznym nie ma informacji o ich nazwach.
Plan głębokościowy jeziora Dobskie zawiera informacje o występującej w rejonie akwenu roślinności przybrzeżnej. Według danych przedstawionych na mapie, większość brzegów pokryta jest szuwarami czy wodorostami. Ich brak można odnotować jedynie na wschodnim brzegu, w pobliżu miejscowości Fuleda, a także na północno - zachodnich krańcach akwenu. Na północ od miejscowości Fuleda oznaczone zostało występowanie moczarów oraz łąk. W kierunku południowym od tej samej miejscowości odnaleźć można tereny oznaczone jako zakrzaczone, które następnie przechodzą w las liściasty. Tereny leśne odnaleźć można także podążając w kierunku południowym od miejscowości Doba.
Na planie brak informacji na temat stromych zboczy w pobliżu jeziora.
4.2.6.2. Mapa turystyczna „Ziemia Giżycka” skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
Rysunek 51. Mapa turystyczna jeziora Dobskie
Źródło: Ziemia Giżycka skala 1:100 000, OPGK Białystok, Białystok 1995
Na analizowanej mapie nie ma informacji na temat maksymalnej głębokości jeziora. Charakterystyka batymetryczna nie jest także ukazana za pomocą izobat. Jedynie w zachodniej zatoce jeziora, nieopodal miejscowości Pilwa zaznaczono punkt głębokościowy o wartości 4 m. Na mapie oznaczono miejsca, gdzie znajdują się kamienie podwodne niebezpieczne dla żeglugi. Znajdują się one w okolicy miejscowości Fuleda - w pobliżu wschodniego brzegu jeziora, oraz w pobliżu zachodniego brzegu, nieopodal miejscowości Doba.
Na akwenie jeziora Dobskie zlokalizowane są cztery wyspy. Dwie z nich oznaczono nazwami. Są to wyspa Wysoki Ostrów oraz wyspa Lipka. Dwie pozostałe wyspy znajdujące się w południowej części akwenu, nie zostały opisane nazwami. Na wyspie leżącej blisko miejscowości Doba znajduje się grodzisko.
Na mapie brak informacji dotyczących występującej na akwenie roślinności przybrzeżnej. Okolice jeziora otacza las oraz mokradła, które zlokalizowane są przy południowych brzegach jeziora oraz w pobliżu miejscowości Pilwa.
Na mapie nie ma też informacji na temat nazw półwyspów i zatok jeziora Dobskie.
Cały obszar jeziora Dobskie wraz z półwyspem Fuledzkim, według danych zawartych na analizowanej mapie, jest rezerwatem przyrody. Przez jezioro przebiega szlak kajakowy, który rozpoczyna się na granicy akwenu z jeziorem Łabap i sięga wybrzeży jeziora nieopodal miejscowości Doba. Nie znajduje się tu żadne oznaczenie lub informacja mówiąca o strefie ciszy panującej na obszarze zbiornika wodnego.
Na mapie przedstawiono występowanie obiektów użyteczności publicznej. Oznaczone zostały dwa pola biwakowe (południowy brzeg), przystanki autobusowe oraz cztery punkty widokowe. Dwa z nich zlokalizowane są w kierunku północnym od miejscowości Fuleda, natomiast dwa kolejne na południe od miejscowości Fuleda oraz w pobliżu wyspy Lipka.
4.2.6.3. Mapa turystyczna „Jeziora Mazurskie. Część II” skala 1 : 60 000, ExpressMap, Warszawa 2003
Rysunek 52. Mapa turystyczna jeziora Dobskie
Źródło: Jeziora Mazurskie. Część II skala 1 : 60 000, ExpressMap, Warszawa 2003
Według informacji zawartych na analizowanej mapie, maksymalna głębokość jeziora Dobskie to 22,5 m. Obszar o takiej głębokości położony jest nieznacznie w kierunku północnym od centralnej części akwenu. Drugim obszarem wyróżnionym na mapie jest rejon położony w kierunku południowym od centralnej części jeziora. Głębokość wynosi tam 17 m. Charakterystyka batymetryczna zbiornika wodnego przedstawiona została także za pomocą izobaty o wartości 3 m. Pozwala ona na zorientowanie się w tempie wzrostu głębokości jeziora po odbiciu od jego brzegów. Dodatkowo mapa zawiera informacje o występowaniu wypłaceń oraz kamieni we wschodniej części akwenu.
Na mapie można odnaleźć sześć wysp, z czego jedna, wyspa Ilma Wielka, w procesie analizy kompleksu jeziora Mamry została zaliczona do jeziora Łabap. Pozostałe wyspy umiejscowione są kolejno w centralnej części jeziora, południowej, oraz dwie przy zachodnich brzegach akwenu. Wyspy te, z wyjątkiem jednej, posiadają nazwy. I tak, zmierzając w kierunku od północy na południe, na akwenie wyróżnić można wyspy Wysoki Ostrów (Wyspa Kormoranów), Lipka, Heleny oraz Gilma.
Jezioro Dobskie posiada także, według danych z analizowanej mapy, zatokę Pilwę. Jest to najbardziej wysunięty fragment akwenu w kierunku zachodnim. Zatoka Kąt Rajcocha leży w południowo – wschodnich krańcach akwenu. Jezioro w swoich granicach posiada także półwysep Róg Dobański oraz cypel o nazwie Cypel Dziewiszewski. Obydwie nazwy pochodzą prawdopodobnie od znajdujących się w pobliżu miejscowości Doba i Dziewiszewo.
Mapa zawiera informacje dotyczące charakterystyki brzegów i okolicy zbiornika wodnego. Według przedstawionych danych, jezioro to charakteryzuje się występowaniem znacznej ilości stromych brzegów. Można je odnaleźć przede wszystkim na północnych brzegach akwenu. Również brzeg wschodni, w kierunku północnym od miejscowości Fuleda jest oznaczony jako stromy. Informacje takie znajdziemy także w okolicach półwyspu Róg Dobański, Zatoki Kąt Rajcocha oraz na brzegu jeziora w kierunku południowym od wyspy Heleny. Znaczna część okalająca jezioro Dobskie jest, według danych z mapy, pokryta moczarami. Znaczne połacie terenów podmokłych odnaleźć można w rejonach zatoki Pilwa oraz Kąt Rajcocha, a także w okolicach cypla Dziewiszewskiego i miejscowości Dziewiszewo oraz na półwyspie Fuledzki Róg, przy granicy jeziora Dobskie z jeziorem Łabap. Rejony te są jednocześnie zalesione. Według danych jezioro Dobskie przy swoich brzegach posiada także znaczne ilości szuwarów. Jedynie w pobliżu miejscowości Fuleda i oznaczonej na mapie Plaży Fuledzkiej brak jest roślinności przybrzeżnej.
Analizując mapę można także zlokalizować miejsca biwakowe i punktu widokowe. W przeciwieństwie do wcześniej analizowanego planu batymetrycznego, mapa nie wskazuje na występowanie zabudowań na wsypie Gilma. Natomiast wszystkie trzy największe wyspy, czyli Gilma, Lipa i Wysoki Ostrów, według danych z mapy, są zalesione.
Na mapie, znaleźć można informacje, że teren akwenu to rezerwat przyrody. Obowiązuje na nim zakaz używania silników spalinowych.
4.2.6.4. Mapa topograficzno – turystyczna „Wielkie Jeziora Mazurskie. Część północna” skala 1:50 000, WZKart, Warszawa 2001
Rysunek 53. Mapa topograficzno – turystyczna jeziora Dobskie
Źródło: Wielkie Jeziora Mazurskie. Część północna skala 1:50 000, WZKart, Warszawa 2001
Charakterystyka batymetryczna jeziora Dobskie została przedstawiona z zastosowaniem izobat oraz oznaczenia miejsc o charakterystycznych głębokościach. Na jeziorze można zlokalizować dwa miejsca, które przez swoją głębokość wyróżniają się na tle innych wartości. Jeden z takich rejonów znajduje się w kierunku północnym od centralnej części jeziora, drugi natomiast na południe od centrum akwenu. Rejony te charakteryzują się głębokością odpowiednio 22 m i 17 m. Wyróżniono także trzy miejsca, gdzie zaznaczono występowanie podwodnych głazów i kamieni. Rejony te znajdują się w centralnym pasie jeziora, od zachodu w pobliżu znajdującej się tam wyspy, w centrum jeziora oraz w pobliżu miejscowości Fuleda. Na mapie odnajdziemy izobaty, które łączą głębokości o wartościach kolejno 2 m, 5 m i 10 m 15 m i 20 m.
Na zbiorniku analizowanego jeziora wyróżniono cztery wyspy - Wysoki Ostrów (Kormoranów), Lipka (Lipowa), Heleny i Gilma. Wyspa Gilma jest zabudowana, natomiast wyspa Lipka pokryta jest moczarami. Według danych zawartych na mapie wszystkie wyspy są zalesione. Dodatkowo, jedna wyspa o nazwie Ilma Wielka położona jest na granicy jeziora Dobskie i jeziora Łabap.
Na jeziorze można zlokalizować dwie zatoki - zatoka Pilwa oraz zatoka Rajcocha. Nazwa tej ostatniej zatoki różni się od nazwy przedstawionej na poprzednio analizowanej mapie. Na mapie oznaczono także nazwą jeden półwysep jeziora - Róg Dobański. Na granicy akwenu z jeziorem Łabap można zauważyć dwa półwyspy: Krzywy Róg i Fuledzki Róg, o których wspomniano już przy okazji analizy jeziora Łabap.
Brzegi akwenu porośnięte są roślinnością przybrzeżną, z wyjątkiem brzegu w bezpośredniej okolicy z miejscowością Fuleda. Według oznaczeń na mapie, wzdłuż miejscowości Jeżykowo ku miejscowości Pilwa, występują strome brzegi. Znaleźć można także informacje na temat zalesienia okolicznych terenów sąsiadujących z akwenem. Tereny leśne znajdziemy w znacznej ilości na południowym oraz zachodnim brzegu zbiornika, tuż przy zatoce Pilwa. Na obszarach tych występują także mokradła.
W okolicy awenu znajdują się pola biwakowe oraz punkty widokowe. Zlokalizowane są one głównie na południowym brzegu, w kierunku południowym od miejscowości Fuleda, a także w kierunku wschodnim od miejscowości Doba.
Cały zbiornik jeziora Dobskie, łącznie z półwyspem Fuledzkim na którym znajduje się głazowisko stanowi rezerwat przyrody. Na jeziorze obowiązuje zakaz używania silników spalinowych. Wokół wyspy Wysoki Ostrów przebiega szlak żeglugowy.
4.2.6.5. Mapa topograficzna „Giżycko” skala 1:50 000, OPGK Rzeszów, Rzeszów 2000
Rysunek 54. Mapa topograficzna jeziora Dobskie
Źródło: Giżycko skala 1:50 000, OPGK Rzeszów, Rzeszów 2000
Mapa nie przedstawia opisu batymetrii jeziora. Na mapie można odnaleźć pięć wysp. Dwie z nich o nazwie Lipka i Gilma, położone są u zachodnich wybrzeży akwenu. Trzecia opisana jako Wysoki Ostrów znajduje się w części centralnej, natomiast dwie pozostałe, nie oznaczone nazwami wyspy, leżą w południowo – zachodnim krańcu jeziora Dobskie. Według mapy, dwie największe wyspy (Lipka i Gilma) pokryte są obszarami leśnymi i mokradłami. Wysoki Ostrów w całości pokrywają lasy.
Na mapie brak opisów zatok i półwyspów akwenu. Zawarte natomiast są informacje dotyczące charakterystyki brzegów i okolicy jeziora Dobskie. Według przedstawionych danych, jezioro to w części północno – zachodniej charakteryzuje się występowaniem znacznej ilości stromych brzegów. Znaczna część zachodnich, południowych i północno – zachodnich brzegów, według danych z mapy, pokryta jest moczarami. Rejony te są jednocześnie zalesione.
Według danych jezioro Dobskie przy swoich brzegach posiada także znaczne ilości roślinności wodnej. Jedynie w pobliżu miejscowości Fuleda zauważyć można brak roślinności przybrzeżnej.
Na mapie, nie można znaleźć informacji, że teren jeziora Dobskie to rezerwat przyrody i obowiązuje na nim zakaz używania silników spalinowych.